Nhà thơ, Danh nhân văn hóa Nguyễn Đình Chiểu sinh ngày 01/7/1822 tại làng Tân Thới, tỉnh Gia Định (nay là phường Cầu Kho, Quận 1, TP Hồ Chí Minh). Năm 21 tuổi, ông đỗ Tú tài ở Trường thi Gia Định. Bốn năm sau đó, trong lúc trở ra Kinh đô Huế đợi ứng thí, ông hay tin mẹ mất tại Gia Định, vì quá đau buồn, ông đã khóc thương mẹ đến mù đôi mắt. Dù cuộc đời sớm gặp nhiều gian truân, vất vả, song với ý chí không đầu hàng số phận, Nguyễn Đình Chiểu đã quyết tâm vượt qua nghịch cảnh, tự mày mò trau dồi kiến thức, mở lớp dạy học, tự nghiên cứu nghề y và dùng tâm sức của mình để chữa bệnh cho dân nghèo.

Theo sách “Phạm tộc gia phả”, Phạm Văn Toán sinh ngày 30 tháng 2 âm lịch năm Giáp Thìn (tức 1844), trong một danh gia vọng tộc tại làng Láng, Yên Lãng thuộc phủ Hoài Đức xưa, sau thuộc huyện Hoàn Long, tỉnh Hà Đông, nay thuộc phố Pháo Đài Láng, quận Đống Đa, Hà Nội. Ông là vị quan triều Nguyễn, tuy chỉ giữ chức quan tỉnh nhưng lại được phong hàm ngang với các quan đầu triều.

Từ nhiều đời nay, vùng quê Liên Bạt, huyện Ứng Hòa vẫn luôn tự hào là vùng đất cổ giàu truyền thống lịch sử, văn hóa. Mảnh đất yên bình này không chỉ nổi tiếng với truyền thống hiếu học, mà còn là quê hương của biết bao người con ưu tú làm rạng danh non sông đất nước. Một trong số đó không thể không nhắc đến Nguyễn Thượng Hiền - nhà văn hóa lớn của dân tộc. Mang trí lớn vì dân, vì nước, ông đã cống hiến hết mình cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, đồng thời là một tên tuổi lớn trong dòng chảy của văn học Việt Nam giai đoạn cuối thế kỷ 19, đầu thế 20.

Nguyễn Trãi là danh nhân văn hóa Thế giới đầu tiên của Việt Nam. Tên tuổi của ông được biết tới nhiều là một nhà thơ kiệt xuất thông qua tác phẩm "Bình Ngô đại cáo". Bên cạnh đó, Nguyễn Trãi còn được biết đến với vai trò là nhà chính trị, nhà tư tưởng lớn của dân tộc. Cuộc đời và sự nghiệp văn học của ông mãi mãi là kì quan để đời đời kính trọng.

Từ nhiều đời nay có một vùng làng quê trù phú nằm ven sông Hồng, nổi tiếng là vùng đất địa nhân linh kiệt, đó là làng Vẽ hay còn gọi là "làng Tiến sĩ". Là một trong những làng cổ nhất của Hà Nội thuộc phường Đông Ngạc, Bắc Từ Liêm. Do vậy cái tên làng Vẽ hay làng Đông Ngạc đã trở thành niềm tự hào bao đời của người dân nơi đây. Chính mảnh đất vinh hoa ấy là nơi sản sinh ra biết bao nhiêu nhân tài đất Việt làm rạng danh non sông đất nước, trong đó không thể không nhắc tới danh nhân văn hoá Phan Phu Tiên, Tiến sỹ khai khoa cho cả làng vào năm 1383.

Xã Phương Liệt xưa kia thuộc huyện Thanh Trì, phủ Thường Tín , trấn Sơn Nam , nay là phường Phương Liệt , quận Thanh Xuân , Hà Nội , nơi đây đã sản sinh ra nhiều người tài giỏi , danh nhân văn hóa có công với đất nước qua các thời kỳ . Trong những người con đỗ đạt của Làng Phương Liệt có Trạng nguyên Lưu Danh Công. Cuộc đời và sự nghiệp làm quan của ông tuy không dài , nhưng tấm gương học rộng biết nhiều và tiếng thơm về sự hiền đức của ông để lại cho hậu thế và quê hương Phương Liệt vẫn còn lại cho đến ngày nay .

Bà Huyện Thanh Quan, tên thật là Nguyễn Thị Hinh, người phường Nghi Tàm, huyện Vĩnh Thuận, gần Hồ Tây (nay là phường Quảng An, quận Tây Hồ), Hà Nội. Bà lấy chồng làm Tri huyện Thanh Quan, tỉnh Thái Bình, nên người đời thường gọi bà là bà Huyện Thanh Quan. Bà được coi là nữ sĩ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam trung đại. Bà Huyện Thanh Quan sáng tác không nhiều, hiện còn lại gần mười bài thơ, hầu hết bằng chữ nôm, được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật.

Danh nhân Nguyễn Văn Siêu sinh năm 1799, mất năm 1872. Ông được đánh giá là một người Hà thành kiệt xuất, là một trong những vẻ đẹp văn hóa của tri thức Thăng Long - Hà Nội thế kỷ XIX. Ông được sinh ra trong một dòng họ khoa bảng ở làng Lủ (Kim Lũ), một ngôi làng nằm bên bờ sông Tô Lịch, phía Nam kinh thành Thăng Long xưa, nay thuộc phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, Hà Nội.

Cụ Đặng Trần Diễm ở làng Vân Canh, huyện Hoài Đức là người có vinh dự được Vua Lê Hiển Tông ban tặng danh hiệu “Giáo tử đăng khoa” vẻ vang, nhờ đã nuôi dậy cả 3 người con trai đỗ Tiến sỹ.

Người đã khai sáng triều đại nhà Lý, khai sinh nền văn hóa Thăng Long, mở ra kỷ nguyên Đại Việt cho lịch sử dân tộc chính là Đức vua Lý Thái Tổ - Lý Công Uẩn - Người đã đặt định Kinh đô có thời gian tồn tại lâu dài nhất, luôn ghi dấu ấn sâu đậm, rực sáng nhất trong đời sống các thế hệ của cư dân nước Việt với tên gọi mang hình tượng nhiệm màu của linh vật Rồng thiêng bay cao giữa đất trời - đó chính là Kinh đô Thăng Long - Hà Nội ngày nay.

Vào Thế kỷ thứ 15, dưới thời Lê sơ, Thám hoa Lương Như Hộc 12 lần được Triều đình cử đi sứ sang phương Bắc, đã tiếp thu được tinh hoa của nghề khắc ván in vốn rất đang phát triển ở nơi đây mang về truyền lại nghề cho dân Liễu Tràng, Hồng Lục (Hải Dương) để nơi đây trở thành trung tâm khắc ván, in chữ và sau là tranh khắc của cả nước. Ông được dân làng lập Đền thờ, tôn làm Thành hoàng Làng và coi là ông Tổ nghề khắc ván in.

Làng Thiên Mỗ (nay thuộc quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) có gia đình danh nhân Nguyễn Quý Đức và con trai cả là Nguyễn Quý Ân đều đỗ Tiến sĩ, cháu nội là Nguyễn Quý Kính đỗ Hương cống. Cả ba đời đều giữ chức vụ trọng yếu trong triều đình, khi mất đều được phong làm Phúc thần, được người dân lập đền thờ coi là Thành hoàng làng.

Danh hoạ Bùi Xuân Phái (1920 – 1988) sinh ra tại làng Kim Hoàng, xã Vân Canh, Hà Tây (nay là thủ đô Hà Nội) là cái tên thuộc hàng kinh điển của nền Mỹ thuật Việt Nam. Ông tốt nghiệp trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương khóa 1941- 1945. Năm 1952 ông về Hà Nội, sống tại nhà số 87 phố Thuốc Bắc cho đến khi mất.

Theo sử sách thì Nguyễn Bá Lân, một trong "Tràng An tứ hổ" (4 người tài nhất Tràng An) là người duy nhất làm Thượng thư đủ cả 6 bộ. Ông làm quan tài giỏi, lại chính trực và thẳng thắn, nên cứ thấy bộ nào yếu kém thì Chúa Trịnh Sâm lại cử ông đến làm Thượng thư bộ đó.

Thăng Long - Hà Nội từ lâu đã được mệnh danh là kinh kỳ ngàn năm văn hiến, là mảnh đất địa linh nhân kiệt, nơi sản sinh và hun đúc nên những hiền tài lỗi lạc cho đất nước. Trong số những bậc hiền tài xuất chúng, Thám hoa Vũ Phạm Hàm - vị Tam nguyên Thám hoa cuối cùng của lịch sử khoa bảng Việt Nam chính là niềm tự hào của mảnh đất Thăng Long ngàn năm văn hiến.

Thăng Long Hà Nội, mảnh đất kinh kỳ ngàn năm văn hiến luôn tự hào là nơi có bề dày văn hóa, xã hội, chính trị, kinh tế, nơi hội tụ của nhiều bậc tài hoa lỗi lạc, đóng góp to lớn cho sự phát triển của đất nước. Trong số đó, không thể không nhắc đến nhà sử học Lê Văn Hưu, người mở đầu biên soạn bộ quốc sử chính thống “Đại Việt sử ký ” - bộ quốc sử đầu tiên trong lịch sử dân tộc Việt Nam.

Khúc Thừa Dụ được suy tôn là Khúc tiên chúa, là Tiết độ sứ người bản địa đầu tiên của Tĩnh hải quân, đồng thời là người đặt cơ sở cho nền độc lập, tự chủ của nước Việt Nam sau 1.000 năm chịu ách đô hộ của phong kiến phương Bắc.

Trạng nguyên Nguyễn Thiến, hiệu là Cảo Xuyên, sinh năm 1495 tại làng cổ Canh Hoạch. Từ nhỏ, ông đã được rèn cặp, lại thêm chăm chỉ, chịu khó học hành cùng với tư chất thông minh hơn người, khoa thi Nhâm Thìn năm 1532, niên hiệu Đại chính thứ 3, đời vua Mạc Đăng Doanh, Nguyễn Thiến đã thi đỗ Đệ nhất Giáp, Tiến sĩ cập Đệ Đệ nhất danh. Sau khi đỗ Trạng nguyên, ông được vua tôi nhà Mạc vô cùng trọng dụng.

Làng cổ Đường Lâm, xưa thuộc xã Cam Lâm, Tổng Cam Xá, huyện Phúc Thọ (nay là xã Đường Lâm, thị xã Sơn Tây, Hà Nội). Nơi nổi danh với tinh thần thượng võ của hai anh hùng dân tộc, lẫy lừng sự nghiệp là Bố cái Đại Vương - Phùng Hưng và Ngô Quyền đã ghi danh vào trang sử hào hùng của dân tộc. Không chỉ là vị tướng tài năng, đánh bại quân Nam Hán mà Ngô Quyền còn là người đầu tiên mở nước, xưng Vương, đặt nền móng cho nền độc lập, tự chủ thực sự và lâu dài của dân tộc.

Vua Trần Nhân Tông, tên húy là Trần Khâm, sinh năm Mậu Ngọ (1258). Sử sách ghi lại rằng khi Ngài mới sinh ra đã có dung mạo của bậc thánh nhân, thể chất hoàn hảo, thần khí tươi sáng, sắc thái như vàng ròng, nên được vua cha đặt cho tên hiệu là Phật Kim. Trong suốt chiều dài lịch sử các triều đại phong kiến Việt Nam, Vua Trần Nhân Tông lưu lại dấu ấn vô cùng sâu đậm. Tên tuổi của vị vua thứ 3 nhà Trần được đánh giá là bậc minh quân trị nước, một vị vua anh hùng.

Trạng nguyên Hoàng Nghĩa Phú là con trai trưởng của Tiến sĩ Hoàng Khắc Minh hiệu Thủy Hiên Tiên sinh, là chắt trưởng của cụ Hoàng Trình Thanh - Danh nhân đất nước, một trong mười nhà Nho có đức nghiệp lớn của nước ta dưới triều Lê. Năm 16 tuổi Ngài dự thi Hương đỗ đầu. Năm 17 tuổi Ngài vào kinh dự thi Hội trúng Tam trường. Với tài học của quan Trạng nguyên, dưới đời Lê Tương Dực, Ngài làm quan đến Tham tri chính sự, kiêm Đô ngự sử. Lúc mất, Ngài đã được phong làm Phúc thần.

Nguyễn Công Cơ (1675-1733), tước Cảo quận công và Cơ quận công. Từ nhỏ, Nguyễn Công Cơ là người hiếu học. Năm 12 tuổi, ông đã dự thi Hương khoa Đinh Mão niên hiệu Chính Hòa thứ 8 (1687) thi đỗ Tam trường. Năm 19 tuổi, ông đỗ H­ương cống. Năm 22 tuổi, ông dự khoa thi Hội, trúng Tứ trường. Vào thi Đình, ông đư­ợc ban Đệ tam giáp Đồng tiến sĩ xuất thân.

Không chỉ nổi tiếng là một lương thần, một danh nho, Trạng Bùng Phùng Khắc Khoan còn là một thi sĩ tài hoa với một kho tàng văn chương đồ sộ. Suốt cuộc đời 86 năm sống trên dương thế, Phùng Khắc Khoan đã để lại cho đời một nhân cách lớn, một di sản tinh thần quý giá, làm hiển danh dòng họ Phùng và là niềm tự hào của bà con Kẻ Bùng, Thạch Thất.

Đại tướng Nguyễn Chí Thanh tên khai sinh là Nguyễn Vịnh, sinh ngày 1/1/1914 tại huyện Quảng Điền, Thừa Thiên Huế. Thời thơ ấu, cha mất sớm, nhà đông anh chị em nên Nguyễn Vịnh phải bỏ học sớm để làm thuê. Tuy vậy chí lớn trong tâm tưởng của con người trí thức vẫn luôn thôi thúc ông tìm sách báo để tự học nâng cao kiến thức. Chứng kiến bao nỗi đau thương của quê hương, đất nước, người thanh niên trẻ tuổi Nguyễn Vịnh nung nấu hoài bão cứu nước, ông bước vào con đường hoạt động cách mạng, chấp nhận mọi gian nan, hiểm nguy phía trước.

Đất Thăng Long tự hào là nơi sinh ra và nuôi dưỡng biết bao anh hùng hào kiệt, những con người đã gây dựng, bảo vệ bờ cõi suốt bao thế hệ. Nơi đây còn là quê hương của nhiều nữ sĩ, bậc hiền nhi, hoàng hậu nổi tiếng trong lịch sử. Một trong số những vị hoàng hậu được hậu thế luôn nhớ tới và yêu mến, tôn kính là Bắc cung Hoàng hậu Lê Ngọc Hân, từ một công chúa tài hoa, thông minh đức hạnh đến một hoàng hậu nhân từ, sắc sảo.

Giáo sư Đặng Văn Ngữ là một nhà khoa học, nhà giáo, một người con ưu tú của dân tộc Việt Nam. Ông là người đầu tiên nghiên cứu thành công cách sản xuất penicillin ở Việt Nam, góp phần quan trọng vào công cuộc bảo vệ sức khỏe nhân dân. Không chỉ đóng góp nhiều thành tựu to lớn cho sự nghiệp khoa học, Giáo sư Đặng Văn Ngữ còn là một nhà cách mạng lỗi lạc của Đảng và dân tộc Việt Nam.

Xuất hiện trên văn đàn vào đầu thế kỷ XX, Nguyễn Tuân là một viên ngọc đắt giá của văn học Việt Nam hiện đại, một nhà văn bậc thầy, một nhân cách văn hóa mẫu mực, trở thành một biểu tượng cho sự chân thiện mỹ của văn chương. Ông đã để lại một sự nghiệp văn học đồ sộ mà đỉnh cao là những bài tùy bút với phong cách riêng biệt ghi dấu ấn trong lòng độc giả.

Lê Thánh Tông là miếu hiệu của Lê Tư Thành, con thứ tư, cũng là con út của vua Lê Thái Tông. Ông còn có tên là Hạo, hiệu là Thiên Nam Động chủ, sinh ngày 27/7/1442, tại nhà ông ngoại ở mạn tây nam Quốc Tử Giám, nay là khu đất chùa Huy Văn, Hà Nội. Ông lên ngôi lúc mới 18 tuổi, Lê Thánh Tông làm vua 38 năm và là bậc vua anh hùng, tài lược.

Văn Dĩ Thành sinh năm 1380, tổ tiên ông vốn mang gốc họ Hoa ở Bảo Hà (Vĩnh Bảo, Hải Phòng). Ngay tử nhỏ, Văn Dĩ Thành đã thể hiện phẩm chất thông minh, bản lĩnh hơn người. Năm 1407 nhà Minh mang quân sang xâm lược, Văn Dĩ Thành đã tập hợp lực lượng, cùng Lê Ngộ nổi dậy chống quân Minh. Lúc này ông đã là thầy học có uy tín, lại là thầy thuốc giỏi từng cứu sống nhiều người nên rất được nể phục.

Dương Tự Minh, được gọi là Đức Thánh Đuổm hay Cao Sơn Quý Minh, là vị thủ lĩnh tài ba của phủ Phú Lương xưa. Sự nghiệp, công trạng của ông đã được chính sử ghi chép lại. Ông được người dân tôn sùng, ngưỡng vọng vì những cống hiến cho mảnh đất sinh thành và non sông Đại Việt.

Nguyễn Trực, tự là Công Dĩnh, nguyên quán tại làng Bối Khê, nay thuộc xã Tam Hưng, huyện Thanh Oai, Hà Nội. May mắn được sinh ra trong một gia đình nhà nho hiếu học, do vậy, ngay từ nhỏ, Nguyễn Trực đã được mẹ cha rèn cặp, chăm chỉ đèn sách. Năm 1457, nhà Minh tổ chức kỳ thi Đình, ông đã tự ứng thi, kết quả ông đỗ Trạng nguyên trước sự bái phục của vua tôi nhà Minh. Chính bởi vậy, danh hiệu Lưỡng quốc Trạng nguyên được gắn với Nguyễn Trực từ đó.

Dương Khuê sinh năm Kỷ Hợi 1839, là một nhà thơ, nhà nho yêu nước. Là một viên chức giao thời, con đường làm quan của Dương Khuê không mấy suôn sẻ, vì thế các sáng tác của ông chính là một phương tiện giúp ông giải toả đối với hiện thực. Với sự tinh luyện về ngôn ngữ và sự hài hoà trong thanh điệu, những sáng tác của ông luôn cuốn hút hấp dẫn người nghe bởi lời thơ, ca đã đạt tới trình độ thanh thoát, uyển chuyển và hóm hỉnh.

Đất nước Việt Nam trải dài hơn 4000 năm lịch sử, đã sản sinh ra nhiều vị vua hiền tài có công với nước. Đi qua các triều đại với biết bao thăng trầm, mỗi vị vua hiền sáng không chỉ là bậc anh hùng hào kiệt, lãnh đạo nhân dân ta chiến thắng quân xâm lược ngoại bang, mà còn luôn hết lòng vì dân, vì nước, góp phần dựng nền văn hiến muôn đời, tạc vào non sông, đất nước. Bố Cái Đại Vương Phùng Hưng là một trong những vị vua như vậy. Ông là bậc quân vương mưu trí phi thường, có công lớn đánh đuổi giặc xâm lược nhà Đường thế kỷ thứ 8, đồng thời là một danh nhân tiêu biểu của mảnh đất Thăng Long - Hà Nội được lớp lớp hậu thế ngưỡng vọng, ngợi ca công đức và suy tôn.

Ngô Sĩ Liên sinh năm 1380, xuất thân từ một gia đình nho học. Từ nhỏ ông đã bộc lộ tài năng xuất chúng về văn học, sử học. Năm 1479, Ngô Sĩ Liên được giao nhiệm vụ biên soạn bộ sử chính thống của Việt Nam. Ông cùng với các cộng sự đã dành nhiều năm trời để sưu tầm tư liệu, nghiên cứu, viết lách. Cuối cùng, bộ Đại Việt sử ký toàn thư đã được hoàn thành vào năm 1483.

Từ bao đời nay, mảnh đất Thăng Long - Hà Nội là nơi sinh thành, nuôi dưỡng nhiều hiền tài cho đất nước. Lật dở từng trang lịch sử dân tộc, dấu ấn các anh hùng, hào kiệt Thăng Long - Hà Nội vẫn mãi tỏa sáng rạng ngời cùng những chiến công hiển hách. Trong hằng hà những anh hùng, hào kiệt Thăng Long được lịch sử ghi nhận thì Thượng tướng quân Trần Khát Chân - vị danh tướng có công dẹp giặc Chiêm Thành, giữ yên bờ cõi là một minh chứng chân thực.

Văn Cao là một nghệ sĩ tài hoa bậc nhất Việt Nam, với những đóng góp không chỉ trong lĩnh vực âm nhạc mà còn ở thi ca, hội họa. Riêng với âm nhạc, ông đã lưu những dấu ấn sáng tạo mang tính khai phá, mở lối, trong đó đặc biệt phải kể đến vai trò định hình ở các thể loại tình ca, trường ca và nhạc cách mạng.

Lễ nghi Học sĩ Nguyễn Thị Lộ là người phụ nữ Việt Nam đầu tiên được giao chức vụ thay mặt vua và hoàng hậu quản lý mọi việc trong cung, lập lại kỷ cương, dạy cung nữ và giảng sách cho vua. Cuộc đời và sự nghiệp của bà là một minh chứng sinh động cho tài năng, đức độ và nghị lực phi thường của người phụ nữ Việt Nam. Bà đã vượt qua những rào cản của xã hội phong kiến để khẳng định tài năng và trí tuệ của mình.